Về Bắc Ninh Thăm Lăng Vua Nhà Lý

Khu lăng mộ vua Lý tọa lạc tại thôn Cao Lâm, phường Đình Bảng, thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Triều đại nhà Lý có nhiều công lao hiển hách trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ giang sơn Đại Việt. Tuy nhiên nơi yên nghỉ của các bậc minh quân nhà Lý chỉ đắp đất, không dựng bia, trông như những ngôi mộ của người dân thường. Đây là một điều khá lạ trong lịch sử các triều đại phong kiến ở Việt Nam.

Theo sử sách chép lại, Vua Lý Thái Tổ khi còn tại thế đã căn dặn quần thần rằng:

“Không được xây lăng trẫm bằng gạch, đá mà chỉ đắp bằng đất. Làm như vậy có 3 điều lợi: Điều thứ nhất, ở thời bình quân lính nếu có thương nhớ đức vua thì gánh đất mà đắp lên. Lăng cao bao nhiêu thì quí bấy nhiêu. Điều thứ hai, khi lăng cao, cỏ mọc nhiều trâu, bò ăn cỏ đấy thì lớn béo cày ruộng tốt cho dân. Điều thứ ba, đây cũng là nơi vui chơi của lũ trẻ mục đồng, ngồi trên lăng vua thì biết tên vua, các em  gần vua càng nhớ đến công lao của tiền nhân mà trở thành người tốt. “

Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, biết bao thăng trầm, biến thiên của tạo hóa nhưng nơi yên giấc nghìn thu của đấng thánh quân triều Lý, tức Sơn Lăng Cấm Địa (hay còn gọi Thọ Lăng Thiên Đức ) vẫn chỉ là ngôi mộ đất đơn sơ, khói hương nghi ngút. Người dân gần khu lăng vẫn đời này qua đời khác thay nhau trông nom, chăm sóc, giữ gìn nơi linh thiêng.

Những năm gần đây chính quyền thị xã Từ Sơn (tỉnh Bắc Ninh) đã qui hoạch, tu bổ di tích Thọ Lăng Thiên Đức như: xây tường rào bao quanh khu lăng, dựng bia tưởng niệm, xây dựng miếu thờ ở mỗi lăng, làm đường bê tông dẫn vào từng lăng,…

Xung quanh lăng mộ là cánh đồng lúa xanh ngát, khung cảnh làng quê yên bình gợi lại cho ta về một triều đại hùng cường đã từng trị vì Đại Việt ngót 116 năm (1009-1225). Toàn bộ khu Sơn Lăng Cấm Địa có hình bầu dục dài 1.400 m, rộng 180 m, có 11 lăng: Lăng Lòng Chảo (lăng Lý Thái Tổ), lăng Ông Voi (lăng Lý Nhân Tông), lăng Long Trì (lăng Lý Huệ Tông), lăng Cửa Mả (lăng Lý Chiêu Hoàng ), lăng Hai (lăng Lý Thánh Tông ), lăng Phát Tích (lăng Lý Thánh Mẫu), lăng Cả (Lý Thái Tông ), lăng Nương Dâu (lăng Nguyên Phi Ỷ Lan), lăng Đường Thuẫn (lăng Lý Anh Tông ), lăng Thủ Sơn (Lý Cao Tông), lăng Đường Gio (Lý Thần Tông).

Những năm đầu thế kỷ 18, triều Lê cho người đắp lại toàn bộ khu lăng mộ, mỗi lăng cao từ 15 đến 20 m so với mặt ruộng. Khu ruộng hơn trăm mẫu được coi là ruộng công vĩnh viễn, giao cho dân vùng Sơn Lăng chia nhau cày cấy, nộp một phần hoa lợi để nhang khói, thờ phụng các vua, dân làng Đình Bảng được miễn đi lính, miễn lao dịch,…Những tục lệ này được giữ cho đến triều nhà Nguyễn.

Năm 2014, Thủ Tướng Chính Phủ Nguyễn Tấn Dũng đã ký quyết định xếp hạng khu di tích Thọ Lăng Thiên Đức và đền thờ các vị vua nhà Lý là di tích quốc gia đặc biệt. Điều này càng khẳng định giá trị văn hóa, lịch sử lâu đời của vùng đất địa linh nhân kiệt Bắc Ninh.

Về Bắc Ninh thăm Thọ Lăng Thiên Đức là chuyến du lịch về nguồn, để tưởng nhớ công lao trời biển của cha ông thuở xưa đã không tiếc công sức, máu xương xây dựng để chúng ta hôm nay được sống trong hòa bình, hạnh phúc.